Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü
Hayati Asılyazıcı
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, İstanbul’daydı. Dario Fo’nun ‘Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü’ adlı oyunun gösterimi Cevahir Sahnesi’nde yapıldı. Dario Fo, bütün oyunlarında sosyo-ekonomik ve toplumsal eleştiriyi çok usta nitelikte işler ve oyununa boyut katar. İtalyan tiyatro edebiyatının Nobel ödüllü yazarının yapıtlarında da Nobel’e karşı durduğu görülür. İtalyan yazarları arasında çok özel bir yeri olan Dario Fo mizahıyla gerçekleri yansıtan bir yazar. Solculuğu toplumculuğuyla örtüşür, halkın çıkarını gözetir. Oyunlarındaki tema, bu söylemlerine uygundur. Nobel’e aykırı düşen yapıtlarına karşın bu ödülü alması oldukça şaşırtıcıdır.
Nobel, her ödülünü siyasal nedenlere bağlayarak, kapitalizmin ya da emperyalizmin emrinde kullanır. Değişmeyen duruşu ve politik tavrı ile Dario Fo bu nedenle Nobel Edebiyat Ödülü politikasıyla uyuşmaz. Aldığı Nobel Ödülü bunun için şaşırtıcıdır. Oyun, yargı, adalet kavramlarını ve bürokrasideki çıkar ilişkilerini mizahi bir dille ele almaktadır. Dario Fo’nun bu yöntemi Avrupa’nın -başta İtalya olmak üzere- birçok ülkelerine uygulanabilir. Avrupa Birliği’ne girmemekle birlikte, Türkiye de bu tanımlamanın içindedir. Özellikle 17 Aralık 2013 tarihiyle birlikte ülkemizin iktidar partisi tarafından nasıl çıkar ilişkileriyle yönetildiğine tanık olduk. AKP’nin bürokrasisi, çıkar ilişkileriyle orantılıdır. Yazarın oyunda anlattıklarının tıpkıbasımını ilgiyle izledik.
Yorum ve oyunculuk
Füsun Demirel’in akıcı bir dille Türçe’ye çevirdiği oyunu İlham Yazar sahneye koydu. Yönetmenin oyundaki yorumu büyük bir gerçeklikle sahneden izleyicilere yansıyor. Oyun, yönetmenin açık ve net olarak ortaya koyduğu betimlemeleri oyuncuların takım halinde olağanüstü başarıya taşımalarıyla sonuçlanıyor. Yönetmen ve oyuncu işbirliğinin bu denli örtüştüğü oyun çok azdır. Buradaki başarı, kolektif bir başarıdır. Bütün bir yapım olarak oyunun büyük başarıyla sahnelenip aynı güzellikte oynandığını söylemeliyim. Çağdaş tiyatronun yorumunda takım oyunculuğunun ne kadar önemli olduğunu ‘Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü’ oyununda gördük. Ayrıntılara geçildiğinde her oyunda bir başrol vardır. Bu oyunun başrol oyuncusu ‘Deli’ rolündeki Ali Eyidoğan, kendi sanat yaşamının kırılma noktasında olağanüstü büyük bir başarıya ulaşıyor. Kendine çizilmiş karakterin birçok psikolojik yönlerini başarıyla deneyerek bir ‘klinik vaka’ olarak psikologların incelemeleri gerektiğini düşünüyorum. Çizdiği karakter inceleme ve araştırmaya ışık tutacak niteliktedir. Birçok kompozisyon çizdiği için çok yönlü bir oyunculuk örneğini de sunuyor. Takım oyunculuğuna örnek gösterdiğimiz bu oyunda Devrim Özder Akın, H. Tolga Tümer, M. Alp Sunaoğlu, Atilla Savumlu ve Mahide Yumbul değişik ve ayrı ayrı çizmiş oldukları kompozisyonları ile görsel işitsel çözümlemelerle oyuna büyük katkı sağlıyorlar.
Murat Gülmez’in dekor tasarımı övgüye değer nitelikteydi. Tülay Kale Yılmaz’ın giysi çözümlemesi oyuna çok uygundu. Zeynel Işık’ın ışık çalışması oyunun rengini ortaya çıkarıyordu. Ayrıca bütün dünya emekçilerine seslenebilecek nitelikte kullanılan Avusturya İşçi Marşı çok başarılıydı. Esekişehir Belediye Tiyatrosu’nun ilk kurucusu ve yaratıcısı Eskişehir ilimizi bugünkü çağdaş kente taşıyan Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen’i burada anmadan geçemeyeceğim. Eskişehir’in kültür ve sanat kenti olmasının yaratıcısına selam olsun…
Hayati Asılyazıcı
hayatiasilyazici@yahoo.com
Alıntı: Aydınlık Gazetesi
Pazar, 02 Mart 2014 03:47
.jpg)