BU HANDAN BAŞKA
Tansu BELE
Ayşe Kulin’in yeni romanı “Handan”’dan söz ediyorum. Halide Edip Adıvar’ın ilk dönem aşk romanlarından olan “Handan” dan yola çıkan Ayşe Kulin yepyeni bir aşk romanı ortaya koymuş. Daha doğrusu Halide Edip’in döneminden günümüze kadınlarımızdaki yaşamsal-yapısal- ruhsal değişimleri ya da “değişmemiş” yanlarını Handan kişiliğinde saptamaya çalışmış. Başka bir deyişle bu romanın başkişisi de Handan. Ama o, günümüz Türkiye’sinde yaşıyor ve Halide Edip’in roman kahramanı Handan’ın hayaliyle konuşup söyleşerek kendi başından geçen aşk, evlilik, cinsellik olaylarını geçmişteki Handan’la tartışıyor. Bir açıdan tıpkı geçmişteki Handan (ya da Türk kadını) gibi o da kendi kimliğini araştırıyor, bulmaya çalışıyor.
Halide Edip’in roman kahramanı Handan, döneminde çok tartışılmıştır. Yapıtlarındaki kadın kahramanların kendisiyle örtüşen yanları çoktur; bu nedenle Handan kişiliğinin doğrudan yazarın kendisi olduğu da tartışılan konulardan biridir. Yazar bu kitabını, ilk eşinden ayrıldığı bunalımlı bir döneminde kaleme alır. Handan’ın en etkili yanı; tutkudur(ihtiras). “erkekten daha güçlü tutkuları olan kadın, erkeği de çeker götürür. Aşk; kadının duygularında başlar ve erkeğin duygularına egemen olur.” (Tansu Bele; H.Edip Adıvar, Cumhuriyet Döneminde Bir Kadın, s. 65)
Ama bu tutku; salt cinsel istek ya da kadının cinsel arzularını keşfetmesi değildir. Bu; kadının “kişiliğinin” erkekten güçlü oluşunu vurgulayan tutkusallıktır. İşte bu noktada Ayşe Kulin’in Handan’ı, cinsel dürtülerinin itkisiyle aşkı yaşamaya çalışan sıradan bir kişilik olup, günümüzde pek çok kadının paylaştığı ortak yanılgıya düşerek belirsizleşir. Olayların sürüklediği kimliksiz bir yapıya dönüşür. Açmazları da zaten buradan kaynaklanır. Yeni Handan; eskisinin yerine olaylara egemen olamaz, onların peşinden gider. Eski Handan ise tutkusuyla vardır!
Kadın cinselliğini tanıdıkça, keşfettikçe ona (ve kendine) egemen olacaktır; erkeğine de… Dolayısıyla erkek karşısında kişiliğinin ve gücünün kaynağını oluşturacaktır. Erkek de böyle değil midir? Erkekliği kişiliğinin gücünü vurgular. Oysa kadının kişiliği, bir türlü kendi başına tanımlayamadığı, bilinçlenemediği cinselliğine odaklanır kalır. Bu, onun eğitimsizliğinden de kaynaklanır, toplumsal-ailesel baskılardan da, erkeğin bastırmasından da…. Halide Edip’in Handan’ı ise, eğitimlidir ve her türlü gücünün bilincindedir. Eşi olan yaşlı Hüsnü Paşa’nın onu başka kadınlarla aldatması, Handan’a “erişememesinden”, onun iç/duygu dünyasına girememesinden, ulaşamamasından kaynaklanır. Hüsnü Paşa eşine yalnızca “tıpkı bir meyveye bakar gibi” bakar! Ama ona “egemen” olamaz! Onun bedenini sahiplense de… Kişiliğini çözemez!
Cinselliğin bastırılışı her iki cins için de “kimliğini bulamamaya yol açar. Erkekte de geçerlidir bu: Halide Edip’in Hüsnü Paşa’yla evli Handan’ına aşık olan ve (kendi uslu-terbiyeli eşi Neriman’da cinselliğin ateşini yaşamayan, zaten bunu reddeden) Refik Cemal’in Handan karşısında düştüğü durum; erkeğin de kişilik açmazlarına dikkat çeker. Halide Edip’in “Handan” romanından yıllarca sonra beyazperdede, 1930’larda Alman yönetmen J. Von Strenberg’in çektiği “The Blue Angel (Mavi Melek)” filmindeki profesör İmmanuel Rath’ın (Emil Jannings), kabare oyuncusu Lola’ya (Marlene Dietrich) vurulması ve onun elinde oyuncak olması Refik Cemal’inkine çok benzer! Cinselliği aşağılayan, bayağı, edep dışı ve hor görüp yok sayan ve yaşamından kovan profesör, “Fahişe”ye çılgınca tutulacak, kölesi olacaktır!
“Handan” romanında, “kadınlığını aşkı doğrultusunda bir türlü somutlaştıramayan kadının dramı”nı (Tansu Bele; a.g.y.); gençlik aşkında (Nazım) düşünce birliğini yakalasa da, cinsel (tutkusal) birliği yaşayamayan Handan’ın kişilik bozuklukları içinde ustaca sergileyen Halide Edip’in başarısı da işte buradadır: Kadın aşkta beynini (ruhunu) ve bedenini bir arada yoğurabildiği ölçüde kişiliğini bulur! Halide Edip’in deyimiyle güçlenir! Erkeğin karşısında bir “kişi” olur. Gerçek aşk da bu “ikilikte” ortaya çıkar: Çünkü “aşk, iki kişiliktir”, iki ayrı kişiliktir!
Oysa Ayşe Kulin’in “Handan”ında bu “kişilik” aranışını, çırpınışını bulamıyoruz. Feministçe bir bakış açısı değil sözünü ettiğim; burada yalnızca sevgilisinde aradığı birlikteliği bulamayınca (delikanlı uzaklara gider) öç almak için yaşlı profesörüyle evlenen ve cinselliğini doyurmaya çalışan bir genç kız var! Dahası çocuk doğuramayınca eşinden boşanıp avuntuyu başka erkeklerde arayan sıradan bir kadın… Bu arada bir de adaşına kusur buluyor: “Onunki daha çok gönül kırıklığını bahane ederek içine kapanmak(…) Üstelik onun hayatına kocasından başka erkek de girmemiş. Tamam, bir büyük aşkı daha var ama benim yaşadıklarımla kıyaslanacak tarafı yok o aşkın. Adaşımınki platonik bir sevdaymış. Bense, kırılan gururumu onarmak, hayata tutunmak için bir sevgiliden diğerine koşup durmuştum, terk edilmenin intikamını almak istercesine.” (Ayşe Kulin; Handan, s.60) Yalnız bir kadının güçlü ve mutlu olamayacağını savunan yeni Handan; duygu yanını susturup kendine sürekli cinsel aşklar (doyumlar) arar. Kiminde bulduğunu sansa da, bunun da sonu “hüsran” olacak ve Handan, başı derde giren sevgilisini bırakıp Amerika’ya kaçacaktır. Güçsüzlüğünü kanıtlarcasına… Sonunda da Amerika’da ölen erkek kardeşinin sahiplendiği kızında, yalnızlığını avutmak için kurguladığı “aile” kimliğine sığınır… Oysa aşkı duygusal, beyinsel, içsel anlamıyla yaşayabilseydi, sevgilisini savunmak için yanında kalması gerekmez miydi? Aşk; kadın ya da erkek kişiliğinin tartışmasız en açık duygusal dışavurumu değil midir? Eski Handan’da olduğu gibi… Aşkın yürekte yaktığı ateş, kişiyi
“güçlü” kılar! Yürekte aşk varsa ideal de vardır, birlik de… Elbette güç de vardır! Halide Edip’in vurguladığı gibi…
Yeni Handan’ın İstanbul’a birlikte döndüğü yeğeniyle içine düştüğü Gezi Olayları, yapıtın en iyi işlenmiş, en canlı parçaları olsa da romana bir yama gibi eklendiği duygusunu uyandırıyor. Yeni Handan’ın “kimliksizliğini” de çok güzel vurguluyor. Onun bütün amacı, yeğenini bu kargaşadan kurtarmak! Arada “kargaşa”nın nedenlerine (siyasal ve toplumsal) değinir gibi olsa da… Yürekten (ve ruhundan) katıldığı hiçbir duygu yok orada.
Ayrıca Yeni Handan’ın eski Handan’la konuşmaları da eklenti gibi: Örneğin eski Handan’ın görüntüsünün yeni Handan’ın yatağının ayakucunda belirmesi ve konuşmaya başlamaları (ki bana daha çok kendi romanım “Saray’dan Taşraya İstanbul Kadınlığım”daki babaannemin hayaliyle konuşmalarımı anımsatıyor) ya da büyükannelerinin ve Handan’ın hayalleriyle kendi açmazlarını tartışması :“Ya, böyle işte Handan Hanım, senin gençliğin benim büyükannelerimin gençliğine denk gelmiş. Gizli sevdaların, için için yanmaların ve umutsuz aşkların mevsimiymiş senin devrin. Bense bir başka zaman dilimindeydim aşklarımı yaşarken” (Ayşe Kulin, Handan, s.63), “Haydi Handan, dışarısı aydınlanana kadar uyu kızım, sabah olmadan çıkma bu yataktan. Yumdum gözlerimi. Gevşemeye çalıştım. Ah! O da nesi? Bir ses mi duydum? Bana mı öyle geldi yoksa? Dikildim yatakta, kulak kesildim. Tanrım, odada biri vardı! Kapım kilitliydi oysa…”(Ayşe Kulin; a.g.y., s.66), romanın başlangıcı “Gözlerimi açtım. Önce bembeyaz tavanı, sonra da üzerinde ağaç gölgelerinin oynaştığı duvarı gördüm. Neredeyim ben? Buraya nasıl geldim?(…) Kemiklerim üzerinde yattığım şilteyle bütünleşmiş, elim, kolum ve kafam uyuşmuş olduğuna göre, dün geceden beri mi, üç gündür mü, üç yıldır mı, yoksa üç yüz yıldır mı? …” (Ayşe Kulin, a.g.y., s.7) ve bunun gibi parçalar bana yine şiddetle kendi romanım “Saray’dan Taşraya İstanbul Kadınlığım” ı anımsatsa da, bunlar ancak romanın olay akışında ayrıksı kısımlar oluşturuyor, yapıtın eklektik(seçmeci) yapısı içinde parça parça oluşa ve oradan oraya savrulmasına yol açıyor.
Ayşe Kulin’in “Handan” romanı; yine de, eğer çağdaş kadının geçmişteki duygusal kişiliğine göre duygularından arınıp aşkı salt bedensel ve cinsel isteklerine (özgürce bunları yaşamasına) indirgediğini, cinsel yalnızlığını aşkın özgürlük odağı yapıp duygularını yok saydığını ve böylece duygusuzlaşıp başkalaştığını göstermek, buna işaret etmek için yazılmışsa, kanımca başarılı yanları var. Günümüz kadınına eleştirel yaklaşımlar da denebilir belki buna… Yapıtının 63. sayfasında belirttiği gibi: “Biz yetmişlerin çocukları, ayaklarımızın üstüne basabilmiş, ekonomik özgürlük kazanabilmişsek, mahalle baskılarına kafa tutup sere serpe yaşayabildik aşklarımızı. Çoğu kez cinselliği aşkla karıştırdık ama ne gam! Her devrin oyunu başka!” (Ayşe Kulin, a.g.y., s.63) Ama bunun da bir çeşit erkeğe kölelik ve güçsüzlük olduğu vurgulanmıyor. Tıpkı Halide Edip’i izleyen (ve ondan yararlanan) kadın romancılarımız gibi “kadın özgürlüğü”nün cinsellik, cinsel özgürlük aşamasında takılı kalıyor (Peyami Safa’dan Muazzez Tahsin Berkand’a ve günümüze uzanan çizgide). Oysa eski Handan’da (eşiyle olan ilişkisinde) bu açıkça vurgulanır: Aşkı salt cinselliğinin doyumu olarak gören kadın yanılgı içindedir çünkü onu zaten cinsel obje sayan erkeğin eline koz verir; onun elinde bir oyuncaktır, bir köledir. H.Edip bunu; çapkınlığını bildiği, gözüyle de gördüğü eşinin peşinde köle gibi dolaşan Handan’ı sergileyerek gösterir. Aşk; erkek gibi kadının DA ruhunu yakan bir ateştir, çünkü onun DA bir ruhu, iç dünyası ve düşünceleri vardır: “Cinsel tutkunun, kadın ruhunda ne denli önemli bir yeri olduğunu, ilk kez bunca açıklığıyla ortaya koyan bir yapıttır ‘Handan’. Aşkın dışında, bedensel dürtülerin kadın için de erkek kadar güdüsel, sınır tanımaz, yakıcı olduğunu açıkça sergiler. Aşk ÜLKÜSELDİR ama cinsellik gerçektir! (İlk ülküsel aşkı olan) Nazım’la, (cinsel aşkı) Hüsnü Paşa arasında gidip gelen, belki ikisini de seven Handan’ın yaşadığı ikilemle ve kadın kişiliğinin ‘parçalanmış’ derinliklerine inebilen yapısıyla yapıt, Türk yazınında övgüye değer bir romandır. Kadın; öğrenen, bilen, düşünen, duyan üst kimliğiyle, öte yandan yaşayan ama yasaklarla sınırlı bedeni arasında aşkı ancak ‘parçalı’ bir biçimde yaşayabilmektedir sanki. İç dünyayla dış dünyanın bir arada soluklanamayışı yüzünden kadında, ikili bir kimlik ortaya çıkmaktadır! Bir yanda duygu öte yanda tutku dünyası, bir türlü birleşememektedir. Bu da kadını, dengesiz (ve GÜÇSÜZ) yapmaktadır. Halide Edip önceki yapıtlarında karabasan (isteri) gibi anlattığı kadınlık durumunu, Handan’da somutlaştırarak derinleştirip roman tadında deşmeyi başarır.” (Tansu Bele, Halide Edip Adıvar: Cumhuriyet Döneminde Bir Kadın, s. 71)
Ayşe Kulin yapıtının bir yerinde; yeni Handan’ın “hadım edilen” aşk duygularını dile getirip bunu eski Handan’ın hayaliyle tartışırken (ki ben de bu çözümlemeleri büyükannelerimin hayaliyle yaptığım konuşmalardan yola çıkarak bugünkü kendi kadın kimliğimi tartıştığım “Saray’dan Taşraya İstanbul kadınlığım” romanımın bütününde zaten sergilemiştim. Biz çağdaş kadınlar aynı şeyleri mi düşünüyoruz nedir?), bir yandan da benim “Halide Edip Adıvar – Cumhuriyet Döneminde Bir Kadın” yapıtımdan alıntı yaptığını (“Hayal varsa, gerçek de vardır. Hayali kurulmayan gerçek olur mu hiç!” /Ayşe Kulin; a.g.y., s.238) belirtmiş. Ayrıca bu yapıtımı da romanının sonunda “alıp okuduğuna” ilişkin, ismimle birlikte belirttiği satırlar var. Romanını oluşturmasını sağlayan “katkılarıma” vurgu yaptığı için, kendisine “teşekkür ederim” (!).
TANSU BELE/ 25 Ocak 2015
KAYNAKÇA:
Ayşe Kulin; Handan, Everest Yayınları, ekim 2014
Tansu Bele; Halide Edip Adıvar,Cumhuriyet Döneminde Bir Kadın, SiyahBeyaz Yay, 2010
Tan
su Bele; Saray’dan Taşraya İstanbul Kadınlığım, Aya Yay; 2012
.jpg)
.jpg)
TANSU BELE’NİN ÖZGEÇMİŞİ:
Gerçek adım Filiz Tansu. Yazar adım Tansu Bele. 1944 İstanbul (Arnavutköy/ Kuruçeşme) doğumluyum. Liseyi İtalyan Ticaret Lisesi ve Ata Koleji’nde okuyup bitirdim. İst. Ün. Ed. Fakültesi Felsefe Bölümü’nü 1972’de bitirdim. Öğretmenlik yapmadım. Yazmayı temel uğraş olarak seçtim. Dedem ve gazeteci yazar Sami Karayel’in yolu bana ışık oldu.
Yazın dünyasına 1962 yılında şiirle girdim (Kırşehir Gazetesi). İlk öykü ve denemelerim 1984 yılında Sanat Olayı Dergisi’nde yayımlanmaya başladı. Bugüne dek sayısız dergi ve yayın organında öykü, şiir, deneme, inceleme, sosyal konular, dil, felsefe ve kitap tanıtım yazılarım yer aldı. Romana ve çocuk yazınına yönelişim, 90’lı yıllardadır. Öykülerimde ve romanlarımda ağırlık, kadın sorunlarındadır. Çocuk kitaplarımda çevre bilincini ve felsefeyi çocuklara tanıtmaya çalıştım. Çocuk kitaplarım, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nde Yüksek Lisans tezi olarak işlendi (Hatice Seymen-2010).
1990’dan bu yana Türk Dili Dergisi’nin sürekli yazarıyım. Bu dergide Türkçe’yle ilgili dilsel sorunları ve kadın sorunlarını konu edinen felsefe bakışaçılı yazılarım yayınlanmak-tadır. Ayrıca denemelerim de yer almaktadır. Türkiye Yazarlar Sendikası’nda (TYS) iki dönem yönetim kurulu üyeliği(1995-97) yaptım. Sendika’nın Yazarlar dünyası dergisini yönettim.
1995-1997 yılları arasında İst. Ün. Sosyal Bilimler Kadın Sorunları Araştırma ve Uygu-lama Merkezi’nde master (yüksek lisans) çalışması yaptım. “Cumhuriyet Dönemi Erkek Yazınında Kadın Kimlikleri” başlıklı tezim “Erkek Yazınında Kadın” adıyla kitaplaştı ve T.C. Kültür Bakanlığı 75. Yıl Eser Yarışmaları İnceleme Dalı’nda başarı ödülü kazandı.
ÇYDD Çocuk Kulübü’nün çalışmaları kapsamında, ÇYDD şubelerinde ve ilköğretimden üniversiteye dek birçok eğitim kurumunda “Felsefeyi Güncelleştirmek” konulu söyleşiler gerçekleştirdim. Kitap okuma günleri düzenledim. Söyleşilerim kişisel olarak sürmektedir.
Yayımlanmış 50 yapıtım bulunmaktadır. Öykü, inceleme, araştırma, deneme, roman yapıtları, çocuk ve gençlik romanları, çocuk oyunları üretmekteyim. Çocuk oyunlarım ÇYDD ve okullarda sahnelendi. Lise 3. Felsefe Ders kitabım Talim Terbiye Kurulu’nca onaylandı.
Çalışmalarım sürüyor: Son olarak bu yıl (2012) Türkiye Yazarlar Sendikası(TYS) adına başlatılan “Kadına Yönelik Şiddet” çalışmaları kapsamında birçok gönüllü evinde alan çalışmaları yaptım . Halen Aydınlık Gazetesi, Berfin Bahar, Türk Dili Dergilerinde yazılarım yer almaktadır. Kadın Araştırmaları Derneği’nde (KAD) çalışmaktayım.
TANSU BELE’NİN ÖDÜLLERİ
1984 Sanat Olayı Dergisi Öykü Birinciliği
1991 Türk Hava Kurumu Öykü İkinciliği
1998 Kültür Bakanlığı 75. yıl Eser Yarışmaları İnceleme Dalı Başarı Ödülü
2003 Eyüboğlu Vakfı- Sabahattin Eyuboğlu Deneme Ödülü
TANSU BELE’NİN YAPITLARI
1- Ah Benim Bir Başıma İstanbul Kadınlığım (öykü)
(Edebiyat Gazetesi Yay.) 1990
2- Ay Geceye Yalnız Doğar (öykü)
(Demet Yayıncılık) 1993
3- Bircan’ın Günlüğü (çocuk romanı)
(Gerçek Sanat Yay.) 1995
4- Bir Yaz Boyu Akçay’da (anı-öykü)
(Gökkuşağı Yay.) 1997
5- Mişko (gençlik romanı)
(Yar Yay.) 1998
6- Erkek Yazınında Kadın (master tezi-inceleme)
(Kaynak Yay.) 1998
7- Yazdan Kalan (Öykü)
(Kültür Bak. Yay.) 1999  
;
8- Garip Kızın Öyküsü (Gençlik romanı)
(Özyürek Yay.) 2000
9- Bana Işığı Anlat (Mahmut Makal yaşam öyküsü)
(Güldikeni Yay.) 2000
10- Kadın Yazın Siyasa (deneme)
(Pencere Yay.) 2000
11- Çoğalacağız Daha (çocuk oyunu)
(Özyürek-ÇYDD Yay.) 2002
12- Ağır Dünya (deneme)
(Güldikeni yay.) 2003
14- Ülkemin Bütün Çocuklarına (Çocuk oyunu)
(Esin Yay.) 2004
15- Dilden Düşünüşe Uzun Koşu (inceleme)
(Kum Yay.) 2004
16- Çocuklara Bilmeceler
(Nurdan Yay.) 2005
17- Son İstanbullu (öykü)
(Özyürek Yay.) 2005
18- Kırk Kuş Kırık Kuş (gençlik romanı)
(Özyürek Yay.) 2005
19- Kararsız Can (çocuk öykü)
(Özyürek Yay.) 2005
(2.baskı) 2008
20- Gerçeğin Şarkısı (roman)
(İskele Yay.) 2005
21- Toprak Ana’nın Ülkesinde (gençlik romanı)
(Nurdan Yay.) 2006
22- Omay’ın Gizemli Yolculuğu (gençlik romanı)
(Nurdan Yay.) 2006
23- Balıkların Dansı (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2006
24- Kuzucuk Lili Kırlarda (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2006
25- Kuşlar Yarışıyor (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2006
26- Çiloş’un Uçuçları 1 (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2006
27- Çiloş’un Uçuçları 2 (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2006
28- Gıtgıt Tavuk Tatu 1 (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa yay.) 2006
29- Gıtgıt Tavuk Tatu 2 (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa yay.) 2006
30- Kelebekler Neden Özgürdür (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2006
31- Ağaçlar Konuşuyor 1 (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2006
32- Ağaçlar Konuşuyor 2 (ana okulu çocuk)
(Ya-Pa yay.) 2006
33- Lise 3. Felsefe Ders Kitabı (basılıyor)
(Özyürek Yay.)
34- Kimliksiz Yaşar (gençlik romanı)
&n
bsp; (Nurdan Yay.) 2007
35- Laklak Leylek Geliyor (anaokulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2007
36-Laklak Leyleğin Yeni Yuvası (anaokulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2007
37- Laklak Leyleğin Yavruları Nasıl Uçtu?(anaokulu)
(Ya-Pa Yay.) 2007
38- Laklak Leylekle Guguk Kuşu Gukguk
(anaokulu-Ya-Pa yay.) 2007
39- Laklak Leyleğin Şarkısı 1 (anaokulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2007
40- Laklak Leyleğin Şarkısı 2 (anaokulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2007
41- Laklak Leylekle Pelikan Peliş(anaokulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2007
42- Laklak Leylekle Fil Fişo (anaokulu çocuk)
(Ya-Pa Yay.) 2007
43- Laklak Leylek Hayvanlar Karnavalında
(anaokulu Ya-Pa Yay.) 2007
44- Laklak Leyleğin Başına Gelenler
(anaokulu Ya-Pa Yay.) 2007
45- Dilmun’un Akıllı Kedileri (çocuk)
(10 yaş- Özyürek Yayınevi) 2008
46- Halide E. Adıvar: Bir Cumhuriyet Kadını (araştırma)
(Siyah-Beyaz Yayınevi) 2010
47-Ben Filozof muyum (çocuk)
(Özyürek Yayınevi) 2010-10-05
48. Sarıyer ve Büyükdere (anı)
( Heyamola Yayınları) 2010-11-01
49- Saray’dan Taşraya İstanbul Kadınlığım (roman)
&nb
sp; (Aya Yayınları) 2012
50- Cumhuriyet Kadınının Aydınlık Yüzü-Necla Arat (biyografi)
(Kaynak Yayınları) 2013
Ayrıca:
Türkiye’nin Ders Kitapları 1991 ÇYDD Yay.
Kadın Gerçeklikleri 1996 Say Yay.
Kadınların Gündemi 1997 Say Yay.
Düşünceler Sözleşince 2009 Kelime Yay.
1.Ulusal Çocuk Kitapları sempozyumu 2000 Ankara Ün. Eğitim Bilimleri Fak. Yay.
Yaşlılık Sorunları Sempozyumu 2005 İzmir 9 Eylül ün. Yay.
Rıfat Ilgaz Sempozyumu 2006 Kastamonu
ortak yapıtlarında, inceleme yazılarım (konuşma/ sunum metinlerim) yer aldı.
Tansu BELE
e-posta: tansubele @ Hotmail.com
Sayfa Düzenleme: Tevfik Yalçın
evetbenim@gmail.com
