27 Mart 2013 Dünya Tiyatro Günü Uluslararası Bildirisi: Dario Fo yazdı

 27 Mart 2013 Dünya Tiyatrolar Günü Uluslararası Bildirisi 

  Dario Fo 

 Uzun yıllar önce iktidar, varlıklarından rahatsızlık duyduğu Commedia dell’Arte oyuncularını sınır dışı etme kararı aldı.

Bu durum günümüzde hala oyuncuların ve tiyatro topluluklarının sahne, salon ve seyirci bulmakta güçlük çekmesine neden oluyor. Bunun nedeni kriz.

Gücü elinde bulunduranlar yani iktidar; artık, ironik ve alaycı yöntemlerle kendilerini ifade etmeye çalışanları denetlemek gibi sorunlarla ilgilenmiyorlar. Çünkü biliyorlar ki; oyuncular ne oyunlarını sergileyebilecek bir yere ne de seslenebilecekleri bir halka sahipler. Diğer yandan Rönesans boyunca İtalya’da ciddi bir seyirci kitlesine sahip olan Commedianti’yi elinde tutmak için iktidar sahiplerinin büyük bir çaba sarf etmesi gerekiyordu.

Commedia dell’Arte oyuncularının ülkeden büyük göçünün tiyatro mekânlarının boşaltılmasının emredildiği karşı reformasyon yüzyılında olduğu bilinmektedir. Bu tiyatro mekânlarının birçoğu Roma’da bulunuyordu ve iktidar tarafından şehrin kutsal yapısını bozduğu savunuluyordu. 1697 yılında Papa 12.Innocent burjuvazinin daha tutucu kesiminin ve ruban sınıfının önde gelenlerinin ısrarlı baskılarına dayanamayarak en açık saçık oyunların sergilendiğini iddia ettikleri Tordinona tiyatrosunun yıkılmasını buyurdu.

 

Karşı reformasyon sürecinde İtalya’nın kuzeyinde söz sahibi olan Carlo Borromeo kendisini ‘’Milano’nun Çocukları’’ dediği halkın günahlarından arınmasına adamıştı. Onun gözünde sanat ve tiyatronun arasında ciddi bir ayrım söz konusuydu. Sanatı; ruhsal eğitimin en yüksek hali olarak tanımlarken tiyatroyu; kâfirliğin saygısızlığın ve kibirin dışa vurumu olarak görüyordu. İşbirlikçilerine yazdığı bir mektupta görüşlerini şöyle dile getiriyordu:‘’Amacımız bu zararlı otun kökünü kurutmak. Bu rezil cümleleri yakmak için elimizden gelenin en iyisini yaptık. Bunları insanların hafızasından silmeye çalıştık.Aynı zamanda bu yazıları baskıya döküp yaymaya çalışanların da peşine düştük. Ancak durum gösteriyor ki biz daha tam uyanmadan şeytan yepyeni kurnazlıklarıyla karşımıza çıkıyor.Gözün gördüğü, bu kitaplarda okunanlardan ne kadar çok ruhun derinliklerine işliyor.Ağızdan çıkan bir söz ve ona uyan hareket ergenlerin ve gencecik kızların beyinlerinde kitabın birindeki ölü bir sözcükten çok daha yıkıcı bir etkiye sahip. Bu sebeple bir an önce istenmeyen ruhlardan temizlendiğimiz gibi şehirlerimizi tiyatroyla ilgili herkesten kurtarmalıyız’’

 

Yani bilmeliyiz ki bu çıkmazlara karşı tek umudumuz, bizlere ve özellikle tiyatro sanatını öğrenmeye çalışan gençlerimize yöneltilen bu büyük dışlama kampanyasıdır.Tiyatroya gönül veren bu insanlardan doğacak yeni bir Commedianti diasporası, böyle bir baskının altında bile, kuşkusuz hayal edilmesi güç kazanımlar elde ederek yepyeni temsiller yaratacaktır.

 

Çeviri: Oğuzhan Dalgıç

evetbenim

 

DARIO FO Biyografisi

 

İtalyan oyun yazarı, yönetmen, mim oyuncusu ve tiyatro yöneticisi. Gösterileri güncel sorunlardan kaynaklandığı için tiyatro karikatürcüsü, toplumsal ajitatör ve radikal palyaço olarak da nitelenmiştir. Önceleri küçük kabare ve tiyatrolar için yergili revüler yazımında bir metin yazarına yardım etti. Oyuncu Franca Rame ile evlendikten sonra 1959'da karısıyla birlikte Dario Fo- France Rame Topluluğu'nu kurdu. İkili "Canzonissima" adlı televizyon programında sundukları komik skeçlerle kısa sürede tanındı. Zamanla siyasal bir ajit-prop tiyatrosu geliştirdiler. Çoğu kez küfürlü ve açık saçık da olsa oyunları temelde commedia dell'arte geleneğine dayanıyordu ve Fo'nun deyişiyle "resmi olmayan solculuk"la kaynaşmıştı. Fo ve Rame 1968'de İtalyan Komünist Partisi'yle bağları olan Yeni Sahne adlı bir başka topluluk kurdular. 1970'te ise Halk Tiyatrosu Topluluğu ile fabrika, park, spor alanı gibi halkın toplu olarak bulunduğu yerleri dolaşmaya başladılar. Morte Accidentale di un anarchico (1974; Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü, 1990) ve Non si paga, non si paga! (1974; Ödemiyoruz, Ödeyemeyeceğiz!) gibi oyunları çok tutuldu. Bir oyuncu olarak Fo en çok, tek başına bir yetenek gösterisi yaptığı Mistero Buffo'daki (1973) rolüyle tanındı. Her izleyici topluluğu önünde değişecek kadar güncelliğe dayanan bu yapıt ortaçağ gizem oyunlarının çağdaş bir uyarlamasıdır.

 

Message of World Theatre Day 2013

Dario Fo's Message

 

A long time ago, Power resolved the intolerance against Commedia dell’Arte actors by chasing them out of the country.

Today, actors and theatre companies have difficulties finding public stages, theatres and spectators, all because of the crisis.

 

Rulers are, therefore, no longer concerned with problems of control over those who express themselves with irony and sarcasm, since there is no place for actors, nor is there a public to address.
On the contrary, during the Renaissance, in Italy those in power had to make a significant effort in order to hold the Commedianti at bay, since these enjoyed a large audience.

 

It is known that the great exodus of Commedia dell’Arte players happened in the century of the counter-Reformation, which decreed the dismantling of all theatre spaces, especially in Rome, where they were accused of offending the holy city. In 1697, Pope Innocent XII, under the pressure of insistent requests from the more conservative side of the bourgeoisie and of the major exponents of the clergy, ordered the demolition of Tordinona Theatre which, according to the moralists, had staged the greatest number of obscene displays.

 

At the time of the counter-Reformation, cardinal Carlo Borromeo, who was active in the North of Italy, had committed himself to the redemption of the “children of Milan”, establishing a clear distinction between art, as the highest form of spiritual education, and theatre, the manifestation of profanity and of vanity. In a letter addressed to his collaborators, which I quote off the cuff, he expresses himself more or less as follows: “Concerned with eradicating the evil weed, we have done our utmost to burn texts containing infamous speeches, to eradicate them from the memory of men, and at the same time to prosecute also those who divulged such texts in print. Evidently, however, while we were asleep, the devil labored with renewed cunning. How far more penetrating to the soul is what the eyes can see, than what can be read off such books! How far more devastating to the minds of adolescents and young girls is the spoken word and the appropriate gesture, than a dead word printed in books.  It is therefore urgent to rid our cities of theatre makers, as we do with unwanted souls”.
 

Thus the only solution to the crisis lies in the hope that a great expulsion is organized against us and especially against young people who wish to learn the art of theatre: a new diaspora of Commedianti, of theatre makers, who would, from such an imposition, doubtlessly draw unimaginable benefits for the sake of a new representation.

Translation by Victor Jacono, ITI Italy and Fabiana Piccioli

 

 

ITALYANCA BİLDİRİ