MODERN DANSTA BİR İLK
“BARBAROS” DANSI
Hayati Asılyazıcı
&n
bsp;
I. İstanbul Uluslararası Opera Festivali’nde, modern dansın tek örneğiydi, “Barbaros” dansı. Bildiğimiz 16. yüzyılda Ak Deniz’i Osmanlı Gölü’ne dönüştüren, Kızıl Sakallı Barbaros Hayrettin Paşa. Preveze deniz savaşı’ndan sonra Osmanlı donanması, Ak Deniz’in tek hakimiydi. Andre Dorya, Preveze deniz savaşı’nı yitirdikten sonra, 16. yüzyılın Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa, Cezayır Valisi olarak bu ülkeyi pek güzel yönetti. Bir söyleme göre de, İspanyol kaynaklarının da doğruladığı gibi, “Don Kişot”un ünlü yazarı Cervantes,serüveni seven, gezgin bir genç yazarken, Barbaros’un leventlerine yakalanır ve bir süre Barbaros’un tutsağı olur, forsa olarak çalıştırılır ve bir süre sonra tutsaklıktan kurtulur.
“Barbaros”u dansa taşımak bir büyük olay. Efsane olmuş kişilerin tarih ya da edebiyat sayfalarından çıkarıp yeniden işlemenin güçlüğü, diğer konulardan çok daha farklıdır. Polonya tiyatrosu’nda, deneysel tiyatro örneğinin ustası Szajna; “Cervantes”i, “Dante”yi, “Mayakovski”yi sahneye koymuş, altın harflerle tiyatroya mal etmiştir. Sonunda kendisi de bir efsane olarak Polonya Tiyatrosu Tarihi’ndeki yerini almıştır.
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajans’ın sponsörlüğünde, Modern Dans Topluluğu’nun (MDT) Türkiye kurucusu koreograf Beyhan Murphy’nin “Barbaros” dansı’nın Sanat Yönetmeni olarak, kurgu ve koreografi ile bir ilke daha imza attı. “Seyahatname” ve “Afife Jale” danslarının da yaratıcısıydı.
“Barbaros”un müziğini Mercan Dede hazırlamış, dekor-kostüm tasarımı İsmail Dede imzalarını taşıyor. Metin ve şiirleri Kubilay Tunçer tarafından gerçekleştirilmiş. Dörtlü’nün alanlarında uzman sanatçılar olduklarını söylemeliyim. Barbaros gibi, tarihe mal olmuş bir kahramanın İstanbul Kültür Kenti’nde Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu’nda oynanması bir güzel rastlantıydı. İki bölümlük “Barbaros” dansı’nın ulusaldan evrensele uzanışını, görselliğiyle koreografilenişin olağanüstü güzelliği vardı. Dansçılarımızın “seçki” yöntemiyle “Barbaros”ta görev almaları, bir açıdan doğru, diğer açıdan da doğru bulmuyorum. Ancak, bir tek haklı neden olabilir; modern dansa yatkınlık. Biraz ayırım oluyor bu soy seçkicilik.
Beyhan Murphy’nin modern dansta soluklu bir koreograf olduğu kesin. Barbaros (Hızır Reis), Piri Reis, Oruç Reis gibi büyük denizciler, bu olayda bir araya geliyorlar. Kolektif dans örneğiyle bütünleyici bir estetiksel düzen ortaya çıkmıştı.
“Barbaros”taki dans ve müzik, Beyhan Murphy’nin kolektif çalışmasının ortaya çıkardığı bir sanat olayıdır. İmgeleri geniş, yorumları ve çözümlemeleriyle olağanüstü bir dans şöleniydi.
